In 1952, there was heated debate in Parliament over the issue of bandits and looting from Sindh in Kutch. | કચ્છમાં સિંધના લૂંટારાઓ અને લૂંટના મુદ્દે 1952માં સંસદમાં ગરમા-ગરમી થઇ હતી

દેશ આજે 77મો સ્વતંત્ર પર્વ ઉજવશે. કચ્છ જિલ્લો પાકિસ્તાન સાથે લાંબી સરહદ ધરાવે છે. અાજે ભલે આ સરહદ અભેદ હોય પણ એક સમયે રેઢી હતી… વાત 1952ની છે, આઝાદીના પાંચ વર્ષ થઇ ગયા હતા પણ પાકિસ્તાનથી લૂંટારૂઓ કચ્છ આવી ધાર્મિક સ્થળોને લૂંટી ગયા બાદ તેનો પડધો લોકસભામાં પડ્યો હતો. તે સમયે કચ્છના સાંસદ ભવાનજી અરજણ ખીમજીઅે અા સંદર્ભે ગૃહમંત્રી કૈલાશનાથ કાત્જુ વચ્ચે ખૂબ જ ગંભીર ચર્ચા થઇ હતી. તે અા પ્રમાણે છે.

ભવાનજી ખીમજી: શું પશ્ચિમ પાકિસ્તાન (સિંધ)ના કેટલાક સશસ્ત્ર ડાકુઓ સમયાંતરે કચ્છના ગામડાઓ પર દરોડા પાડીને લૂંટ ચલાવીને ભાગી જાય છે તે હકીકત છે? શું 17મી નવેમ્બર, 1952ના રોજ મુન્દ્રા તાલુકાના નાની-તુંબડી ગામમાં પાકિસ્તાનના ડાકુઓએ દરોડો પાડ્યો હતો અને જૈન મંદિરમાં મૂર્તિ અપવિત્ર કર્યા પછી લૂંટ ચલાવી હતી. અા જવાબો હકારાત્મક હોય, તો સરકાર આ પ્રકારની ઘટનાઓને રોકવા માટે કયા પગલાં લેવાની દરખાસ્ત કરે છે?

ગૃહ અને રાજ્યોના પ્રધાન કૈલાશનાથ કાત્જુ: નવેમ્બર 1952માં સિંધના દક્ષિણ ભાગોમાંથી અાવેલા લોકો દ્વારા કચ્છમાં બે લૂંટ આચરવામાં અાવી હતી. સૌપ્રથમ લખપત તાલુકાના રતડિયા ગામમાં ચાર ડાકુઓ આવ્યા અને હવામાં ગોળીબાર કરીને ડરાવ્યા બાદ, રૂ. 3780 અને એક ઊંટની લૂંટ કરી હતી. બીજી ઘટના 17મી નવે. મુન્દ્રા તા.ના તુંબડીમાં બની હતી. અહીં સાત ડાકુઓમાં પાંચ પાકિસ્તાની અને બે સ્થાનિક હતા. ગોળી ચલાવી અને આશરે રૂ. 25 હજારની સંપત્તિ લૂંટી હતી. લૂંટારુઓ જૈન મંદિરની મૂર્તિના ઘરેણા પણ લઈ ગયા હતા. કચ્છમાં ચીફ કમિશનર પોલીસ બંદોબસ્ત વધુ ચુસ્ત બનાવવા સહિતના જરૂરી તમામ પગલાં લઈ રહ્યા છે.

ભવાનજી ખીમજી: શું હું જાણી શકું કે આ 200 માઈલ (કચ્છની) લાંબી સરહદ પર કેટલી પોલીસ ચોકીઓ છે અને તે દરેકની સક્ષમતા કેટલી છે? કૈલાશનાથ કાત્જુ: મને તે પ્રશ્નની નોટીસની જરૂર છે. ભવાનજી ખીમજી: શું એ હકીકત છે કે સરહદ પોલીસને 14મી નવેમ્બરના રોજ કચ્છમાં આ પાકિસ્તાની ડાકુઓના પ્રવેશની જાણકારી મળી ગઇ પરંતુ માહિતી 16મી સુધી પોલીસ હેડક્વાર્ટર પહોંચી ન હતી. કેમ કે સરહદ પરનો વાયરલેસ સેટ બંધ હતો અને સરહદની સૌથી નજીકની ટેલિગ્રાફ ઓફિસ 80 માઈલના અંતરે છે? કાત્જુ: જણાવેલી અા હકીકતો સાચી છે અને તેથી જ મુખ્ય કમિશનર તમામ જરૂરી પગલાં લઈ રહ્યા છે. આવી બધી ખામીઓ દૂર કરવા. ભવાનજી ખીમજી: શું એ હકીકત છે કે તુંબડી ગામ પાકિસ્તાન સરહદથી 120 માઈલ દૂર છે? કાત્જુ: હું માનું છું કે ભૌગોલિક રીતે આવું છે. ભવાનજી ખીમજી: શું એ હકીકત છે કે તુંબડીના દરોડામાં સામેલ ડાકુઓ લગભગ એક અઠવાડિયા સુધી કચ્છમાં રહ્યા હતા? કાત્જુ: હું તમને તે કહી શકતો નથી. મારા મિત્ર (કચ્છના સાંસદ) હું જાણું છું તેના કરતાં ઘણું વધારે જાણે છે. ભવાનજી ખીમજી: શું એ હકીકત છે કે 17મી નવેમ્બરે સાંજે લગભગ 5 વાગે ડાકુઓ તુંબડી ગામમાં ઘૂસ્યા અને મધરાત સુધી તે ગામમાં રહ્યા? ડેપ્યુટી સ્પીકર: આ બધી વિગતો છે. ભવાનજી ખીમજી: હું જે બતાવવાનો પ્રયત્ન કરું છું તે એ છે કે બીજા દિવસે સવાર સુધી પોલીસ ત્યાં પહોંચી ન હતી. ગાડગીલ: શું થયું છે તે જોતાં, શું સરકાર ગ્રામજનોને પર્યાપ્ત હથિયારો આપવાની ઇચ્છનીયતાને ધ્યાનમાં લેશે કે કેમ ? જી.પી. સિંહા: શું ત્યાં નિયમિત ડાકુઓ થાય છે તે હકીકતને ધ્યાનમાં રાખીને સ્થાનિક સરહદી લોકોને સજ્જ કરવાનો કોઈ પ્રસ્તાવ છે? કાત્જુ: હું જાણું છું ત્યાં સુધી નથી. પરંતુ તે દરખાસ્ત પર વિચાર કરવામાં આવશે. ત્યાં સ્થાનિક પોલીસ છે અને સેન્ટ્રલ પોલીસની એક ટુકડી છે અને જો જરૂરી હોય તો પોલીસ દળને વધુ મજબૂત બનાવવામાં આવશે. જેથી ગ્રામજનો પોતાનો બચાવ કરી શકે અને આ લૂંટને રોકવા માટે તમામ પગલાં લેવામાં આવશે. જ્યારે તમને આ સરહદી ઘટનાઓ મળે છે, ત્યારે આવું ક્યારેક બને છે. જસાણી: ઘટના પછી પોલીસ તુંબડી ક્યારે પહોંચી તે જાણી શકું? જસાણી: રતડિયામાં પ્રથમ લૂંટની ઘટનામાં, બનાવ બાદ પોલીસ કયા સમયે સ્થળ પર પહોંચી? કાત્જુ: બીજા દિવસે. ભવાનજી ખીમજી: શું એ હકીકત છે કે સિંધમાંથી અાવેલા ડાકુઓને પકડવાનો પ્રયાસ કરનાર એક પોલીસ સબ-ઇન્સ્પેક્ટરની લગભગ 8 મહિના પહેલાં હત્યા કરવામાં આવી હતી અને સર્વિસ રૂલ્સ હેઠળ માન્ય હોય તેવું કોઈ ઈનામ અત્યાર સુધી મંજૂર કરવામાં આવ્યું નથી. અને શું એ હકીકત છે કે કચ્છમાં સ્થાનિક લોકો અને પોલીસ ફોર્સે આશરે રૂ. 5000 આ સ્વર્ગસ્થ સબ-ઇન્સ્પેક્ટરના પરિવારને ચૂકવ્યા હતા? કાત્જુ: હું નોટિસ મેળવવા ઈચ્છું છું. ડૉ. એસ. પી. મુખર્જી: મંત્રી બોલો બોર્ડર પોલીસની તાકાત કેટલી છે? તે સ્પષ્ટ નથી. ડૉ. કાત્જુ: હું નંબર આપી શકતો નથી. ડૉ. એસ. પી. મુખર્જી: સરહદ અને પોલીસ સ્ટેશનની વચ્ચે, તે વિસ્તારમાં વસ્તી કેટલી છે? કાત્જુ: નોટિસ. જી. પી. સિંહા: શું આર્મ્સ એક્ટમાં તુલનાત્મક છૂટછાટ છે. ડેપ્યુટી સ્પીકર : હું આગળના પ્રશ્ન પર આગળ વધી રહ્યો છું.