જ્યારે ભારતમાં રમત પ્રત્યે આટલો ઉત્સાહ છે, ત્યારે મોટો પ્રશ્ન એ છે કે: જે દેશ ઓલિમ્પિક ચેમ્પિયન બનાવવાનું શરૂ કર્યું છે તે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ માટે ક્વોલિફાય કેમ થઈ શકે?
ચાર વર્ષ પછી જ્યારે પણ વર્લ્ડ કપ થાય છે, ત્યારે ભારતીય ચાહકોને એક જ પ્રશ્ન હોય છે – ભારત આ રમતની શોપીસ ઇવેન્ટમાં ક્યારે રમશે?
અને જવાબ હંમેશા એક જ હોય છે – ઘરે પાછા રમતના ધોરણને જોતાં, ભારત ક્યારેય વર્લ્ડ કપમાં રમશે નહીં.
સુનિલ છેત્રી દર્શાવતી ફિફાની ડોક્યુમેન્ટરી પર વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી “શાબાશ સુનીલ છેત્રી! આ ચોક્કસપણે ભારતમાં ફૂટબોલની લોકપ્રિયતાને વેગ આપશે.” [via Twitter] #ભારતીય ફૂટબોલ pic.twitter.com/aeGqK98KAR— 90ndstoppage (@90ndstoppage) સપ્ટેમ્બર 28, 2022
આ બેશરમ જવાબ પાછળ છુપાયેલું સત્ય બહાર લાવવામાં આવે તો કદાચ ભારતીય ફૂટબોલને ફાયદો થઈ શકે.
ભારતીય ફૂટબોલ અધિકારીઓ કદાચ આ સત્ય બહાર આવવા દેતા નથી. ભારતીય ફૂટબોલની દુર્દશાની ટીકા કરનારાઓ પણ સંમત છે કે દેશમાં રમતનું સ્તર વિશ્વના ધોરણોથી ઘણું પાછળ છે. અમારા ખેલાડીઓ પાસે ન તો તે પ્રકારની કુશળતા છે, ન તો સ્પોટની મેગા ઇવેન્ટમાં ભાગ લેવા માટે ફિટનેસ છે.
બ્લુ ટાઈગર્સે કદાચ 1940 ના દાયકાના અંતથી 1960 ના દાયકાના અંત સુધીના તેમના સુવર્ણ વર્ષોનો આનંદ માણ્યો હતો — જે દરમિયાન તેઓએ ચાર ઓલિમ્પિકમાં ભાગ લીધો હતો અને એશિયન ગેમ્સમાં બે વખત ગોલ્ડ જીત્યો હતો. 1970થી ભારતીય ટીમના પ્રદર્શનમાં સતત ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે.
શું કરવું જોઈએ?
કલ્યાણ ચૌબેએ ઓલ ઈન્ડિયા ફૂટબોલ ફેડરેશન (એઆઈએફએફ)ના પ્રમુખ તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળતાની સાથે જ ભારતીય ફૂટબોલના રોડમેપને લઈને ઘણી ચર્ચા થઈ રહી છે. રાષ્ટ્રપતિ બન્યા પછી, ચૌબેએ તેમની પ્રથમ પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન ભારતમાં રમતના વિકાસ માટે એક રૂપરેખા આપી હતી.
ઓફિસમાં 100 દિવસ પૂરા થવા પર, ચૌબેએ પત્રકારોના જૂથને કહ્યું, “અમે તેને (રોડમેપ) સફળ બનાવવા માટે અમારી શ્રેષ્ઠ ક્ષમતાઓથી કામ કરીશું. અમારો ઉદ્દેશ્ય એ સુનિશ્ચિત કરવાનો રહેશે કે રાજ્ય એસોસિએશનો ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સપોર્ટથી લાભ મેળવે. કેન્દ્ર સરકાર તેમજ રાજ્ય સરકારો. અમારી પાસે વધુ ટુર્નામેન્ટો રજૂ કરવાની પણ યોજના છે. જો અમે અંડર-21 રાષ્ટ્રીય ચેમ્પિયનશિપ ફરી શરૂ કરી શકીએ તો તેનાથી ભારતની અંડર-21 ટીમને ફાયદો થશે.”
“તેમાંથી શ્રેષ્ઠ મેળવવા માટે એક સમાન યુવા લીગની રજૂઆત કરવામાં આવશે. દરેક રાજ્યમાં ભૂતપૂર્વ ફૂટબોલરો, કદાચ એક દાયકા કરતાં વધુ સમયથી રમનારાઓને સામેલ કરવામાં આવશે. તેમની કુશળતાનો ઉપયોગ યુવા ટૂર્નામેન્ટમાં સ્કાઉટ તરીકે થઈ શકે છે.”
હાલમાં, પશ્ચિમ બંગાળ, ગોવા, કેરળ, પૂર્વોત્તર રાજ્યો અને દિલ્હી જેવા માત્ર થોડા જ રાજ્યોની વિવિધ શ્રેણીઓમાં પોતાની લીગ છે. પંજાબ, હરિયાણા, બિહાર, ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્ય પ્રદેશ અને રાજસ્થાન જેવા મોટા રાજ્યોમાં ભાગ્યે જ આવી કોઈ લીગ ફૂટબોલ છે.
ISL અને I-Lag ભારતીય ફૂટબોલને કેવી રીતે મદદ કરી રહ્યાં છે
ઈન્ડિયન સુપર લીગ (ISL) ના પ્રારંભિક તબક્કામાં વિશ્વ ફૂટબોલના મોટા નામો તેમાં રમતા જોવા મળ્યા, જેમાં રોબર્ટ પાયર્સ, એલેસાન્ડ્રો ડેલ પીરો, રોબર્ટો કાર્લોસ, ડેવિડ ટ્રેઝેગ્યુટ અને ડિએગો ફોરલાનનો સમાવેશ થાય છે. પરંતુ ભારતીય ફૂટબોલના ટીકાકારોએ કહ્યું કે લીગમાં ભૂતકાળના સુપરસ્ટાર્સની હાજરીથી રાષ્ટ્રીય ટીમને કોઈ ફાયદો થવાનો નથી.
આમાંના મોટાભાગના વિદેશી ખેલાડીઓ તેમની કારકિર્દીના અંતમાં હતા અને પ્રમાણમાં ટૂંકા સ્પેલ માટે અહીં રોકાયા હતા, પરંતુ તેમની હાજરીએ ભારતીય ફૂટબોલનો આધાર બનાવ્યો હતો. ટિમ કાહિલ, આસામોહ જ્ઞાન અને ફ્રાન્સિસ મેડિના લુના જેવા ખેલાડીઓના હસ્તાક્ષરથી આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પરથી નિવૃત્તિ લેતા પહેલા ભારતમાં પોતાને પડકારવા માટે વ્યાવસાયિક ફૂટબોલરોની ચુનંદા યાદીમાં ઉમેરો થયો.
આ વર્લ્ડ ક્લાસ પ્રોફેશનલ્સની હાજરીથી ભારતીય ખેલાડીઓને ચોક્કસપણે ફાયદો થયો છે.
2010 થી 2020 સુધીની સફર રાષ્ટ્રીય ટીમ માટે મોટા ફેરફારો પૈકી એક છે. જ્યારે કોઈ ધ્યેય અને ઈરાદો હોય છે, ત્યારે શક્યતાઓ ખૂબ જ વધી જાય છે. પરંતુ, શું ભારતીય ટીમને વર્લ્ડ કપ રમવા માટે આટલું પૂરતું છે? ચોક્કસપણે નથી.
6 ઑક્ટોબરે જાહેર કરવામાં આવેલી ફિફા રેન્કિંગમાં ભારતીય ટીમ 106માં ક્રમે છે. બ્લુ ટાઈગર્સ, જેઓ 2023 AFC એશિયન કપ માટે ક્વોલિફાય થયા છે, તેઓ છેલ્લે સપ્ટેમ્બરમાં બે આંતરરાષ્ટ્રીય મૈત્રીપૂર્ણ મેચ રમ્યા હતા. તેઓ સિંગાપોર સાથે 1-1થી ડ્રો અને વિયેતનામ સામે 0-3થી હારી ગયા. છેલ્લે માર્ચ 2022માં બ્લુ ટાઈગર્સ 106મા ક્રમે હતા.
2022 કતાર વર્લ્ડ કપનો માર્ગ પણ સપાટ પડી ગયો કારણ કે ભારતીય ટીમ કતાર અને ઓમાનની પાછળના અભિયાનમાં ત્રીજા સ્થાને રહી, જે 2023 AFC એશિયન કપ માટે સંયુક્ત ક્વોલિફાયર પણ હતું. ઉભરતા ફૂટબોલરો વારંવાર પૂછે છે કે શા માટે ભારત વર્લ્ડ કપમાં નથી રમતું. મેસ્સી અને રોનાલ્ડો જેવા મહાન ખેલાડીઓ સાથે સુનીલ છેત્રીની તસવીર જોઈ ત્યારથી તેમની ઉત્સુકતા ઘણી વધી ગઈ છે. તેમને કેવી રીતે કહેવું કે અમારે હજુ લાંબી, લાંબી મજલ કાપવાની છે?